Գեղարքունիքի մարզի Ճամբարակ համայնքի դեգրադացված անտառային հողերի վերականգնում անտառտնտեսության կայուն վարման գործելակերպերի միջոցով

Ծրագրի մանրամասներ և արդյունքներ

Նախկին Կրասնոսելսկ ավանը 1994 թ-ին ստանալով քաղաքի կարգավիճակ վերանվանվել է Ճամբարակ: Չնայած իր քաղաքի կարգավիճակին, բնակիչների (7000 բնակիչ) մեծամասնությունը շարունակում է վարել գյուղական կենցաղ, որտեղ հիմնական զբաղմունքը  անասնապահությունն է: Այստեղ  մեծ  տոկոս  են  կազմում  անապահով  և զոհված ազատամարտիկների ընտանիքների թիվը, որը անմիջական ազդեցությունն է 1990-ականների պատերազմի:

1990-ականներինն տնտեսական և էներգետիկ շրջափակման հետևանքով Հայաստանի անտառային և այլ կանաչ գոտիներին բավականին մեծ վնաս է հասցվել: Այդ իրավիճակը բնորոշ էր Ճամբարակի անտառներին նույնպես. ձմռան ցուրտ ամիսներին գոյատևելու համար բնակչությունը շարունակում էր ծառեր հատել և որպես վառելափայտ օգտագործել: Արդյունքում, Ճամբարակի ալպիան գոտում զանգվածային ծառահատումների բացասական ազդեցությունը արդեն իսկ իրեն զգացնել է տալիս՝ սողանքների, սելաֆների տեսքով: Եթե 2009թ-ին հողային սողանքները առկա էին  Ճամբարակից 22 կմ  հեռվորության վրա գտնվող Այգուտ համայնքում, ապա 2011թ-ին դրանք հասել են Թթուջուր համայնք, որը Ճամբարակից հեռու է  միայն 7 կմ: Սողանքները բավական ակտիվ են, որոնց արդյունքում շատ տներ փլուզվել են, շատերն էլ դարձել վթարային:   

 
Ներկայումս Ճամբարակն և իր հարևանությաբ գտնվող տարածքները այլևս զուրկ են անտառածածկույթից: Անտառահատումներից գոյացած տարածքները օգտագործվում են ԽԵԿ-ի արածեցման համար: ԽՍՀՄ տարիներին  անտառատնկման նախագծի մեջ ներառված էր նաև Ճամբարակ քաղաքի և Գետիկ համայնքի անտառապատումը: Աշխատանքները սկսվեցին և անավարտ մնացին, նախատեսված 25 հա մակերեսի փոխարեն տնկվեց 6.4 հա սոճուտ, որն էլ մասնակի հատվել է հարևանությամբ տեղակայված տնտեսությունների կողմից: Այսօր սարալանջը ենթարկվում է դեգրադացիայի քամու և ջրի էրոզիայի:  

 
ՀԿ-ն, կարևորելով բնապահպանական խնդիրների առաջադրումը, նպատակահարմար է գտնում վերոհիշյալ սարալանջի ծառածածկ մակերեսը շարունակել և 7 հա մակերեսով անտառ տնկել: Ընտրված տարածքում ծառածածկույթ ստանալու միջոցով կարող ենք կանխել քամուց և ջրից էրոզիայի ենթարկվող 7 հա ամայի սարալանջ: Ինչպես նաև այս միջոցառմամբ կկանխվի սողանքների հետագա զարգացումը տվյալ տարածքում:

Նախագիծը նպատակ է հետապնդում Ճամբարակ քաղաքի անտառային  ռեսուրսների   մասնակի վերականգնման միջոցով նպաստել դեգրադացվող հողերի մակերեսի կրճատմանը և ագրո- ու անտառային էկոհամակարգի  բնական  գործունեության ընթացքի բարելավմանը: Ծրագիրը նույնպես նախատեսում է աջակցել անտառային ոլորտի գործնական կրթության և ուսուցման համակարգի զարգացմանը:

Ծրագրի ակնկալվող արդյունքներն են.

• ՀՀ Ճամբարակի տարածաշրջանում  կստեղծվի 7 հա նորատունկ անտառ-պուրակ, տվյալ տարածքին բնորոշ 4 անտառատեսակների տնկում (հացենի, թխկի, կաղնի, սոճի),
• 1.6 կմ անտառատարածքը կցանկապատվի փշալարով, 
• Կանցկացվի անտառի ոռոգման ինքնահոս ջրագիծ,
• Ոռոգման ջրով կապահովվի 30 ընտանիք, որը կստեղծի մոտ 650 դոլարի չափով տարեկան լրացուցիչ եկամուտ,
• 200 ֆերմեր Ճամբարակից և հարակից 5 համայնքերից կուսուցանվեն բնական ռեսուրների արդյունավետ օգտագործման վերաբերյալ, 
• 7 միջնակարգ դպրոցի թվով 35 ուսուցիչներ և 200 աշակերտներ կհամալրեն իրենց գիտելիքները  գլոբալ բնապահպանական խնդիրների վերաբերյալ,
• Կկազմվեն և կբաժանվեն ինֆորմացիոն թերթիկներ, քաղաքում կտեղադրվի ցուցանակ, 
• Տեղական ՀԿ-ների  հզորությունների կզարգանան բնապահպանական խնդրներ բարձրացնելու և նոր շահագրգիռ կողմեր ներգրավելու համար,
• Կտպագրվի առնվազն երկու տպագրված հոդված թերթում ծրագրի նվաճումների մասին: