«Ցածր ածխածնային լուծումների ներդրում հողային և ջրային ռեսուրսների կայուն կառավարման համար Գեղարքունիքի մարզի Ծովակ բնակավայրում»

Ծրագրի մանրամասներ և արդյունքներ

Նախագծի նկարագրությունը 

Ծովակ բնակավայրի վարելահողերը կազմում են 645 հա, որոնցից 70%-ը չի ոռոգվում անմատչելի ջրային ռեսուրսների պատճառով: Բնակավայրի հիդրոտեխնիկական համակարգերը կառուցվել են շուրջ 60-70 տարի առաջ և չեն շահագործվել ոռոգման ենթակառուցվածքի վատթարացման պատճառով:

Բնակավայրի վարելահողերի մեծ մասը չի մշակվել` հիմնականում օգտագործվելով որպես խոտհարքեր:  Որոշ վայրերում մարդիկ մշակում են հացահատիկային և բազմամյա մշակաբույսեր, որոնք ունեն ցածր բերքատվություն և եկամտաբեր չեն՝ չոր պայմանների պատճառով: Սա հանգեցնում է վարելահողերի մեծ մասի դեգրադացիային:

Հաշվի առնելով Ծովակ բնակավայրում ոռոգման համար կիրառվող եղանակը՝ ջրի կորուստները կազմում են մոտ 70% (ըստ պաշտոնական աղբյուրների): Հանրության իրազեկվածության մակարդակը ցածր է հողերի մշակման և ոռոգման նորարարական մոտեցումների վերաբերյալ, և այն անհրաժեշտ է բարձրացնել նոր ագրոէկոլոգիական տեխնոլոգիաների և ոռոգման նորարարական գործելակերպերի առավելությունների ցուցադրման միջոցով:

Վերոնշյալ մարտահրավերները հաղթահարելու նպատակով՝ նախագիծը «կվերակենդանացնի» Ծովակ բնակավայրի Մեծ Մասրիկ գետի մոտ գտնվող շուրջ 30 տարի չգործող պոմպակայանը: Նախատեսվում է կառուցել 4 կմ երկարությամբ ոռոգման խողովակ, իրականացնել պոմպակայանի մասնակի վերանորոգում, մաքրել ջրի կոլեկտորը և մեկուսացնել այն գեոթաղանթով, տեղադրել 20 կՎտ հզորությամբ ֆոտովոլտային կայան ՝  ոռոգման նպատակով ծախսվող էներգիայի մասնակի փոխհատուցման համար, ինչպես նաև որոշակի վերանորոգման աշխատանքներ, որով կնպաստի ջրի հասանելիությունը ջրանցքին։ Ենթադրվում է, որ իրականացվող համալիր միջոցառումները կխթանեն ոռոգման համակարգի գործարկումը, և ավելի քան 500 հա վարելահողեր կսկսեն մշակվել:  

Նախագծի նպատակն է ուժեղացնել կլիմայական փոփոխության ազդեցություններին դիմակայունությունը՝ սոցիալական բարձր խոցելիություն ունեցող Ծովակ բնակավայրում հողային և ջրային ռեսուրսների կայուն կառավարման գործելակերպերի իրականացման և ենթակառուցվածքների բարելավման միջոցով:

Նախագծի արդյունքները

• Բնակավայրում ջրի կորուստները կրճատվել են 40%-ով, ջրի խնայողությունը աճել է 30%-ով 5 ֆերմերների կողմից կիրառվող գյուղատնտեսական նոր տեխնոլոգիաների և ոռոգման նորարարական գործելակերպերի շնորհիվ։
• Ծովակ բնակավայրում 500 հա վարելահողեր ոռոգվել և մշակվել են ոռոգման վերականգնված ենթակառուցվածքի շնորհիվ:
• 60 ֆերմեր և հողօգտագործող, շուրջ 15 տեղական ինքնակառավարման ստորաբաժանումների և պետական հաստատությունների ներկայացուցիչներ ավելացրել են իրենց գիտելիքներն ու կարողությունները հողերի դեգրադացիայի և ածխածնի պաշարների, կլիմայական փոփոխության հարմարվողականության, գյուղատնտեսական տեխնոլոգիաների և նորարարական ոռոգման մեթոդների մասին․ նրանցից առնվազն 5-ը նոր բարձրարժեք մշակաբույսեր են մշակել:
• Մոտ 300 ուղղակի շահառու բարելավել է իր ապրուստը ոռոգման վերականգնված ենթակառուցվածքի և ներդրված նոր ագրոէկոլոգիական գործելակերպերի շնորհիվ: